«Έξω φτώχεια»: Η τελευταία ταινία μυθοπλασίας της “Νταγκ”

Στις 18 Απριλίου 1932 έκανε πρεμιέρα στο «Σπλέντιτ» η τελευταία ταινία μυθοπλασίας της «Νταγκ Φιλμ», μια κωμωδία με τίτλο «Έξω φτώχεια». Ο τίτλος μάλλον δεν προκάλεσε πολλά γέλια στους κατοίκους της πρωτεύουσας, αφού την περίοδο εκείνη η οικονομική κρίση βρισκόταν στο αποκορύφωμα της, λίγες μέρες προτού η χώρα αποσυνδεθεί από τη βάση χρυσού χρεοκοπώντας για ακόμη μια φορά στην ιστορία της. Έξυπνα ωστόσο οι διαφημίσεις διακήρυσσαν ότι «από τη θηλειά που πλησιάζει να περάση όλος ο κόσμος στο λαιμό του, ένα πράγμα θα τον σώση, το ΕΞΩ ΦΤΩΧΕΙΑ», ενώ απευθύνονταν σ’ όλες τις κοινωνικές τάξεις: «Ενοικιασταί, δακτυλογράφοι, σπιτονοικοκύρηδες, φτωχοί, αεροπόροι, πλούσιοι, τηλεγραφηταί, υπάλληλοι, τραπεζίται, δικηγόροι, βιομήχανοι, δικαστικοί, στρατιωτικοί, σωφέρ κλπ. ΕΙΣΘΕ ΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΑΙ».

Ποια ήταν όμως η ιστορία του έργου;

Σα Γιάννενα ζουν τρεις αχώριστοι φίλοι, ο Πέτρος, ο Γιάννης και ο Πίπης. Λόγω της οικονομικής κρίσης δεν μπορούν να βρουν δουλειά, περνούν την καθημερινότητά τους με στενοχώρια και σκέφτονται πώς να βρουν διέξοδο, ν' ανταπεξέλθουν στην οικονομική αυτή δυσπραγία. Εκτυλίσσονται διάφορες κωμικοτραγικές σκηνές, όποτε πρόκειται να διανείμουν τη λιγοστή λιτή τροφή τους ή τον πολύ ελαφρύ, υποτιθέμενο καφέ τους ή και το μέρος, στο οποίο πρόκειται να κοιμηθεί ο καθένας τους εναλλάξ μέσα σ' ένα πενιχρό, μοναχικό δωμάτιο, την ώρα που ο «κέρβερος» σπιτονοικοκύρης καιροφυλακτεί να τους πετάξει έξω, ελπίζοντας να εισπράξει έστω ένα ενοίκιο από τα πολλά που του όφειλαν.

Παρά τη φτώχεια και τη στενοχώρια τους, δεν άργησε να γεννηθεί ο έρωτας ανάμεσα στον Πέτρο και μια χαριτωμένη γειτονοπούλα, τη Νίτσα, η οποία είχε το ευτύχημα να εργάζεται ως δακτυλογράφος. Αυτή δεν άργησε να αντιληφθεί τη δύσκολη θέση, στην οποία βρίσκονταν ο εκλεκτός της καρδιάς της και η παρέα του. Με χίλιες δυο δικαιολογίες, τους προμήθευε διάφορα τρόφιμα, με αποτέλεσμα να την εκτιμήσουν όλοι και προπάντων ο παμφάγος Πίπης, ο οποίος όλα μπορούσε να τα στερηθεί εκτός από το φαγητό.

Πλησίαζε όμως ο καιρός, που ήταν αδύνατο να εξακολουθήσει αυτή η κατάσταση και οι τρεις φίλοι προσπάθησαν να βρουν μια διέξοδο. Εκεί που ανασκάλιζαν τους παλιούς λογαριασμούς τους, βρήκαν μια ομολογία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, την οποία είχαν αγοράσει προ πολλού. Ο φαγάς Πίπης προτείνει να την πουλήσουν αμέσως, ακόμη και με το πιο ευτελές αντίτιμο, ώστε να χορτάσουν την πείνα τους. Ο Πέτρος, όμως, ορθά σκεπτόμενος, διαφώνησε και η γνώμη του υπερίσχυσε.

Μετά από λίγες ημέρες, η κατάσταση έφθασε στο απροχώρητο, ενώ ο σπιτονοικοκύρης ετοιμαζόταν να τους κάνει έξωση. Εν τω μεταξύ, ένας κλητήρας προσπαθούσε να παραβιάσει την πόρτα, συνοδευόμενος από μια ομάδα με επικεφαλής έναν υπάλληλο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (υποκατάστημα Ιωαννίνων), αναζητώντας τον τυχερό μιας λαχειοφόρου ομολογίας, η οποία είχε κερδίσει δύο εκατομμύρια δραχμές.

Οι τρεις φίλοι, μόλις πληροφορήθηκαν το ευχάριστο γεγονός, λίγο έλειψε να τρελαθούν από τη χαρά τους. Μόλις συνήλθαν από την έκπληξή τους, πληροφορήθηκαν από τον υπάλληλο της τράπεζας ότι έπρεπε να ειδοποιηθεί το κεντρικό κατάστημα στην Αθήνα εντός 24 ωρών, αλλιώς θα έχαναν τα δικαιώματά τους. Ωστόσο η τηλεγραφική συγκοινωνία είχε διακοπεί λόγω της κακοκαιρίας και δεν ήταν δυνατή η επικοινωνία με την Αθήνα. Ευτυχώς είχε προοδεύσει η αεροπορία και οι υπάλληλοι υπέδειξαν στους τρεις φίλους να μεταβούν στην Αθήνα αεροπορικώς, για να προφθάσουν.

Όλοι όσοι μέχρι τότε τους περιφρονούσαν και τους κυνηγούσαν για τα χρέη τους, προσφέρθηκαν να τους διευκολύνουν στα έξοδα. Λόγω μιας παρεξήγησης, η αγαπημένη του Πέτρου μένει αμέτοχη της χαράς αυτής και η καρδιά της πονά για τον εκλεκτό της. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Πέτρο. Επειδή ο χρόνος επείγει, οι τρεις φίλοι επιβιβάζονται στο αεροπλάνο και κατευθύνονται στην Αθήνα. Προφθαίνουν να εξαργυρώσουν τη μετοχή, όμως αμέσως τους παρουσιάζονται πάμπολλες αναποδιές κι ένα σωρό ευτράπελα επεισόδια. Στο τέλος, όμως, όλοι θριαμβεύουν και μαζί ο έρωτας του Πέτρου και της αγαπημένης του.

Στο ρόλο του Πέτρου εμφανιζόταν ο Βάσος Αργύρης, ενώ η Βάσω Μανωλίδου υποδυόταν τη Νίτσα. Επίσης, στην ταινία έπαιζαν οι Ιωάννης Ιατρού, Π. Φάνης, Βασίλης Αφεντάκης, Δημήτρης Βερώνης, Γ. Μακρυδάκης, Δ. Άννινος, Π. Βεράρδος, Ζ. Χαλκούνης, Φανδρίδης κ.ά.

Η καινοτομία της ταινίας, ένα στοιχείο που διαφημίστηκε ιδιαίτερα, ήταν η αεροπορική λήψη των τοπίων στη διαδρομή Ιωάννινα-Αθήνα, όπως το Μπιζάνι, η Άρτα, το Αιτωλικό, το Μεσολόγγι κλπ.

«Υπερήρεσεν η ωραιοτάτη φωτογραφία, το τέλειον παίξιμο των ηθοποιών, ως και η κωμική υπόθεσις» έγραψαν οι εφημερίδες, που γενικά απέφυγαν το σχολιασμό της ταινίας. Μόνο ο Ελεύθερος Άνθρωπος παρατήρησε: «Όχι προ παντός μουρμούρα παρά όντως «Έξω φτώχεια» με την ανύψωσιν και προστασίαν κάθε ιδιωτικής πρωτοβουλίας που θα γνωρίση τον τόπον μας και θα μας φέρη με τον καιρόν χρήμα!», ενώ θετική ήταν η κριτική και για τους δύο πρωταγωνιστές, οι οποίοι «μας έκαμαν να περάσωμεν ειλικρινά μια εύθυμη βραδυά».

Στη Θεσσαλονίκη προβλήθηκε μαζί με την κινηματογραφική ταινία των σεισμών της Χαλκιδικής (26.09.1932), παραγωγή επίσης της «Νταγκ Φιλμ». Ο κινηματογράφος του Λευκού Πύργου, όπου προβάλλονταν οι δυο ταινίες από τις 7 Οκτωβρίου, διαφήμιζε κυρίως το «τραγικόν θέαμα του εθνικού πένθους», που συνοδευόταν από «την πλέον ξεκαρδιστικήν ελληνικήν κωμωδίαν», ώστε οι θεατές «να μη μένουν με την θλιβεράν εντύπωσιν των ερειπίων και της καταστροφής».

Στις 27 Μαρτίου 1933, η ταινία προβλήθηκε για πρώτη φορά στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου από το «Ράδιον». 

Το «Έξω φτώχεια» θα ταξίδευε και μέχρι την Αμερική: πρώτη προβολή στο «5th Ave. Theatre» της Νέας Υόρκης στις 28.11.1935 και τρεις μέρες αργότερα στο «Repertory Theatre» της Βοστόνης. Στα αρχεία της πολιτείας της Νέας Υόρκης αναφέρεται με τον αγγλικό τίτλο «Depression Is Over», όμως στους καταλόγους του Motion Picture Herald καταγράφεται ως «Exo Ftohea» (20.09.1936 - 17.07.1937) και «Ftohea Tou Mpoam» (03.10.1937 - Απρίλιος 1938). Στις δυο τελευταίες εκδοχές η αναγραφόμενη διάρκεια της ταινίας ήταν 96 λεπτά.

* * *

Με αφορμή την αναφορά στην ταινία της Νταγκ Φιλμ, που κατέγραφε τις καταστροφές από το σεισμό στη Χαλκιδική, αξίζει - πληροφοριακά - να μνημονευτεί και η «Καταστροφή της Κορίνθου», ταινία που κατέγραφε τον καταστρεπτικό σεισμό της Κορίνθου τον Απρίλιο του 1929, πιθανότατα ληφθείσα από γαλλικό συνεργείο, καθώς προβαλλόταν στα πλαίσια της Γαλλικής Έκθεσης στο Ζάππειο από τις 27.04.1929 και επί σειρά ημερών – αργότερα και σε άλλες πόλεις. Γνωρίζουμε ότι τα πλάνα της συγκεκριμένης ταινίας ελήφθησαν στις 23 Απριλίου (σχετική αναφορά στην εφημερίδα Πατρίς της 27.04.1929). Μεταξύ άλλων φαίνονταν όλα τα καταρρεύσαντα κτίρια, οι δρόμοι και οι λεωφόροι της πόλης, όλα τα δημόσια κτίρια, το Ωδείο, το Γυμνάσιο, οι ναοί, οι φυλακές, το λιμάνι με τα ξένα πολεμικά πλοία, ο μεγάλος ζήλος των ξένων αγημάτων να βοηθήσουν τους σεισμοπαθείς, η επίσκεψη του Μητροπολίτη στους ξένους ναυάρχους και τιμές που του αποδόθηκαν, οι κατασκηνώσεις των πανικόβλητων σεισμοπαθών και οι πρώτες βοήθειες (Πηγή: διαφημιστικές καταχωρήσεις σε εφημερίδες του Πειραιά κατά την προβολή της ταινίας στην πόλη από τις 06.06.1928 στον κινηματογράφο «Ολύμπια – Γ. Συνοδινού»)