Με δεδομένο ότι το βιβλίο μου δεν τυπώθηκε από μεγάλο εκδοτικό οίκο, αλλά από ένα σερραϊκό τυπογραφείο σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, ούτε φυσικά κυκλοφόρησε στο εμπόριο, αλλά κατάφερα να προωθήσω το περιεχόμενό του αφενός στέλνοντας (δωρεάν) αντίτυπα σε ανθρώπους που ασχολούνται με τον κινηματογράφο και αφετέρου αναπαράγοντάς το (τόσο την πρώτη έκδοση του 2015, όσο και την εμπλουτισμένη του 2018) στο παρόν ιστολόγιο, αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω όσους χρησιμοποίησαν αποσπάσματα του βιβλίου ως πηγή για το όποιο εγχείρημά τους παραπέμποντας παράλληλα σ' αυτό και συμβάλλοντας έτσι στην ανέλπιστα και εξαιρετικά σημαντική αναγνωσιμότητα που έχει αυτό το ιστολόγιο με το ιδιαίτερο περιεχόμενό του, τον εν πολλοίς άγνωστο προπολεμικό ελληνικό κινηματογράφο.
Κατ' αρχήν θέλω να ευχαριστήσω τον κριτικό κινηματογράφου Κώστα Κωνσταντινίδη, με τον οποίο είχαμε μια πολύ όμορφη επικοινωνία κατά το παρελθόν και ο οποίος όχι απλά χρησιμοποίησε το βιβλίο μου ως μία από τις δεκάδες πηγές για το εξαιρετικό εγχείρημά του να συγκεντρώσει πληροφορίες για όλες τις ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου από τη γέννησή του μέχρι σήμερα στη σελίδα grmdb.gr, αλλά παράλληλα διαφημίζει το βιβλίο μου «Οι Πρώτες Ταινίες του Ελληνικού Κινηματογράφου» σε ξεχωριστή, περίοπτη θέση. (Βλ: www.grmdb.gr/index.php/plirofories/sources).
Από κει και πέρα, μια απόπειρα συγκέντρωσης όσων έχουν κάνει αναφορές ή/και παραπομπές στο βιβλίο μου, όπως υπέπεσαν στην αντίληψή μου ψάχνοντας στο διαδίκτυο:
Η πρώτη αναφορά έγινε στον ετήσιο οδηγό «Κινηματογράφος 2015», που κυκλοφόρησε από την Πανελλήνια Ένωση Κριτικών στις αρχές του 2016, και πιο συγκεκριμένα στην ενότητα για τα νέα κινηματογραφικά βιβλία της χρονιάς 2015.
Στα πλαίσια του προγράμματος EUFORIA 2016, ενός διακρατικού προγράμματος κινηματογραφικής εκπαίδευσης στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση συγχρηματοδοτούμενου από την Ευρωπαϊκή Ένωση με βασικό διαχειριστή το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο Spoleczna Akademia Nauk-San της Πολωνίας και τον πολιτιστικό οργανισμό Laterna Magica Kulturalis es Oktatasi Szolgaltato Kft της Ουγγαρίας, μεταξύ του υποστηρικτικού υλικού στο βιβλίο του καθηγητή (όχι μόνο στην ελληνική, αλλά και στις ξενόγλωσσες εκδόσεις) για το σχολιασμό της ταινίας «Αστέρω» του 1929 περιλαμβάνονται αποσπάσματα και από το βιβλίο μου (με την παρατήρηση ότι το ένα από τα δύο αποσπάσματα αποδόθηκε κατά λάθος σε άλλο βιβλίο και συγγραφέα).
Προφανώς η επιλογή του βιβλίου από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος έγινε χάρη στην αποστολή αντιτύπου στη βιβλιοθήκη του Μουσείου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Βλ. το υλικό με τις πηγές και στην ψηφιακή πλατφόρμα του προγράμματος, η οποία παραμένει ενεργή, στη διεύθυνση https://euforia.tiff.gr/portfolio-item/astero/ (με δυνατότητα επιλογής ανάγνωσης και σε άλλες γλώσσες).
Αφιέρωμα στο βιβλίο και ειδικότερα στη «Μύτη της Αθηνάς» με αναδημοσίευση αποσπάσματος από τον Άρη Δημοκίδη στην ηλεκτρονική Lifo στις 25 Απριλίου 2017 [https://www.lifo.gr/culture/cinema/i-myti-tis-athinas-itan-i-proti-elliniki-tainia-mythoplasias-olon-ton-epohon-ayti].
Αφιέρωμα στην πρώτη ενότητα του βιβλίου με αναδημοσίευση αποσπασμάτων για το πώς είχε υποδεχτεί η Αθήνα την έλευση του κινηματογράφου το 1896, και πάλι από τον Άρη Δημοκίδη στην ηλεκτρονική Lifo στις 4 Μαΐου 2017 [https://www.lifo.gr/culture/cinema/pos-ypodehtike-i-athina-tin-eleysi-toy-kinimatofoto-grafoy-1896].
Αναφορά από τον Δημήτρη Καλαντίδη στο άρθρο του «Ελληνικές Εκδόσεις για τον Κινηματογράφο 2015-2016» για το περιοδικό Filmicon: Journal of Greek Film Studies, τ. 4, Δεκέμβριος 2017, σελ.365 (βλ. και εδώ: https://filmiconjournal.com/journal/article/2017/4/23)
Ανάγνωση της ενότητας (από την έκδοση του 2018) για την πρώτη ελληνική ταινία μυθοπλασίας, τη «Μύτη της Αθηνάς», στην εκπομπή "Σαν τον Οδυσσέα..." της Νικόλ Λιακοσταύρου μέσα από το ραδιοφωνικό σταθμό της ΕΡΑ "Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ", που απευθύνεται στον απόδημο ελληνισμό, στις 30.06.2018.
Το βιβλίο χρησιμοποιήθηκε ως μία από τις πηγές για τη σειρά βίντεο υπό το γενικό τίτλο «Ελληνικές ταινίες που μάλλον δε θα δούμε ποτέ» (συνολικά πέντε βίντεο), που ανέβηκαν στο Youtube το καλοκαίρι του 2019 από το χρήστη Nikos Kourou (@SUPERSUPERNIKOS2).
Αποτέλεσε μία από τις πηγές και για τo βίντεο «Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου (Μέρος 1ο) - Film Histosry #5"», που ανέβηκε στο Youtube από το χρήστη @SpoileralertGrVideos στις 27 Αυγούστου 2019.
Μια «καταπληκτική» παραπομπή στο βιβλίο μου γίνεται στις Πληροφορίες για το βίντεο «Πού γυρίστηκε η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΑΠΙΛΑ (1932)» του χρήστη @SKOURIASMENHPOLH (δυστυχώς δεν έχω εντοπίσει το ονοματεπώνυμό του), το οποίο ανέβηκε στο Youtube στις 10 Μαΐου 2023.
Αναδημοσίευση της ενότητας «Κινηματογραφικές εξελίξεις στη Θεσσαλονίκη (1924-1927)» (από την έκδοση του 2018) στο πρόγραμμα παράστασης του θεατρικού έργου «Οι κωμικοί» των Δημήτρη Πιατά και Σάκη Σερέφα σε σκηνοθεσία του πρώτου, που ανέβηκε στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος από τις 28 Ιανουαρίου 2024.
Το Εικονικό Μουσείο Αρχείου Κουνάδη αναδημοσιεύει
α) μικρό απόσπασμα από την ενότητα για την ομιλούσα ελληνοαμερικανική παραγωγή «Αυτή είναι η ζωή (Such Is Life)» και παραπέμπει για τη συνέχεια στο παρόν ιστολόγιο με αφορμή ένα αφιέρωμα στο τραγούδι «Η πρώτη μου χαρά (Γιολάνδα)», που ακούστηκε στη συγκεκριμένη ταινία του 1930. (Βλ. εδώ: https://vmrebetiko.gr/item/?id=9812)
β) απόσπασμα από την ενότητα για την ελληνοαμερικανική μουσική φωνοταινία «Μια πρόβα στα γρήγορα» και παραπομπή στο παρόν ιστολόγιο με αφορμή ένα αφιέρωμα στο τραγούδι «Έχεις πάρει την καρδιά μου» (Βλ. εδώ: https://vmrebetiko.gr/item/?id=4801)
γ) σύντομη αναφορά για τα γυρίσματα της «Κοινωνικής Σαπίλας» στην Παλιά Στρατώνα με πηγή το βιβλίο μου, σε αφιέρωμα για το τραγούδι «Παλιά Στρατώνα» (Βλ. εδώ: https://vmrebetiko.gr/en/item-en/?id=4111)
Πολύ τιμητική είναι η συμπερίληψη του βιβλίου μεταξύ των εκατοντάδων πηγών που χρησιμοποιούν οι συντάκτες του εξαιρετικού ιστοτόπου sansimera.gr (Βλ. εδώ: https://www.sansimera.gr/info/sources), όπως φυσικά και η αξιοποίηση πληροφοριών από το βιβλίο στις βιβλιογραφίες αρκετών πανεπιστημιακών ερευνών από φοιτητές όλων των βαθμίδων, ακόμη και σε εισήγηση που παρουσιάστηκε στο 13ο Διατμηματικό Μουσικολογικό Συνέδριο, που διοργανώθηκε στην Κέρκυρα τον Ιούλιο του 2023 (Πεφάνης Λαμπρογιάννης & Φευγάλας Στέφανος, Από το βουνό στα προγράμματα συναυλιών - Το τραγούδι «Λαγιαρνί»)!
Αφιερώματα στις προπολεμικές ελληνικές ταινίες για το 1821 με αναφορές και παραπομπές στο βιβλίο μου έκαναν οι ιστοσελίδες Μηχανή του Χρόνου (https://www.mixanitouxronou.gr/oi-protes-tainies-gia-to-1821-gyristikan-ekato-chronia-meta-alla-chathikan-oi-kritikoi-egrapsan-oti-foystanella-egine-karnavalos/) και Flix.gr (https://flix.gr/news/1821-pre-war-greek-films.html)
Για το ίδιο θέμα, το βιβλίο αποτέλεσε μία από τις (πολλές) πηγές του αναλυτικού άρθρου «Αποτυπώσεις της ιστοριογραφίας για το 1821 στον ελληνικό κινηματογράφο» του Παναγιώτη Δενδραμή, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό χάρτης, τ. Νοέμβριος 2021 (και ηλεκτρονικά εδώ: https://www.hartismag.gr/hartis-35/afierwma/apotipwseis-tis-istorioghrafias-ghia-to-1821-ston-elliniko-kinimatoghrafo).
Και σε άλλα δημοσιεύματα ιστοσελίδων στο διαδίκτυο το βιβλίο έχει χρησιμοποιηθεί μεταξύ των πηγών, αλλά θα ήταν δύσκολο να τις εντοπίσω όλες (αδικώντας κάποιον ή κάποιους ακούσια).
Όσον αφορά αναφορές σε εφημερίδες, έχω δύο υπόψη μου:
Ο Τάσος Κωστόπουλος στο άρθρο του «Το "ελληνικό θαύμα" του 1921», όπως δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 11 Απριλίου 2021, δεν περιορίστηκε να μνημονεύσει το βιβλίου μου μεταξύ των πηγών για το άρθρο του, αλλά προέβη και σ' ένα πολύ τιμητικό σχόλιο, ότι πρόκειται για μια «Εκπληκτικά εμπεριστατωμένη καταγραφή των πρώτων δεκαετιών του ελληνικού κινηματογράφου, βασισμένη κυρίως σε εξαντλητική αποδελτίωση του Τύπου της εποχής».
Και σε ηλεκτρονική μορφή: https://www.efsyn.gr/arheio/fantasma-tis-istorias/289365_elliniko-thayma-toy-1921
Το βιβλίο αναφέρεται ως πηγή και σε δημοσίευμα του Ελεύθερου Τύπου (με απροσδιόριστη ημερομηνία δημοσίευσης και άγνωστο το όνομα του συντάκτη) υπό τον τίτλο «Η... αιγυπτιακή περίοδος του ελληνικού κινηματογράφου».
Σε ηλεκτρονική μορφή το δημοσίευμα βρίσκεται εδώ: https://eleftherostypos.gr/istories/i-aigyptiaki-periodos-tou-ellinikou-kinimatografou
Το βιβλίο μου έχει χρησιμοποιηθεί επίσης ως πηγή σε δεκάδες άρθρα της ηλεκτρονικής εγκυκλοπαίδειας ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ. Έχει χρησιμοποιηθεί ως πηγή και στην αγγλόφωνη Wikipedia, στα λήμματα "The Apaches of Athens (1930)", "Michael Doesn't Have Any Change", "The Gupsy of Athens".
* Ο έλεγχος των ηλεκτρονικών συνδέσμων έγινε στις 18 Φεβρουαρίου 2024.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου