Η μυστηριώδης «Μπριλλαντένια λάμπα»

 Ελληνική ή αιγυπτιακή πρέπει να θεωρηθεί η μυστηριώδης «Μπριλλαντένια λάμπα», που προβλήθηκε με ελληνικές επιγραφές στον κινηματογράφο «Απόλλων» της Αθήνας στις 30 Νοεμβρίου και 1 Δεκεμβρίου 1915 και ακολούθως στο «Ολύμπια-Πατέ» του Πειραιά (ανημερα τα Χριστούγεννα) και στο «Πολυθέαμα-Πατέ» της Πάτρας (30 και 31.12.1915); Πρωταγωνιστής – και δημιουργός – ήταν ο Κωνσταντίνος Κοσμάτος, ο αποκαλούμενος και «πρώτος Έλληνας ντετέκτιβ», που στο παρελθόν είχε εργαστεί ως μυστικός αστυνομικός στην Αίγυπτο και μάλιστα συμμετείχε στην εξάρθρωση σπουδαίων υποθέσεων, που του χάρισαν αρκετή δημοσιότητα στη χώρα αυτή.

Σχετικά με την «Μπριλλαντένια λάμπα», που διαφημίστηκε ως η «πρώτη Ελληνική αστυνομική ταινία», γνωρίζουμε μόνο ότι ήταν ένα τρίπρακτο δράμα, που γυρίστηκε στην Αλεξάνδρεια τρία περίπου χρόνια πριν την προβολή του στους ελληνικούς κινηματογράφους. Πέραν τούτου ουδέν...

Όχι με το περιεχόμενο, αλλά με τον πρωταγωνιστή της ταινίας ασχολήθηκε ο Βεκιαρέλλης στη Νέα Ημέρα:
«Είδομεν και τον πρώτον Έλληνα ντετεκτίβ. Λέγεται και γράφεται ότι είνε διάσημος και αφού κανείς δεν φέρει ένστασιν δεν θα είμαι, βέβαια, εγώ εκείνος που θα του αμφισβητήση την διασημότητα. Ντετεκτίβ εις την Ελλάδα είνε πράγμα πρωτοφανές. Και επειδή όλα τα σπάνια εμφανίζονται πρώτον επί της οθόνης του Κινηματογράφου ήτο φυσικόν να χαιρετίση και αυτός από της οθόνης το κοινόν. Περιττόν να λεχθή ότι δεν ομοιάζει διόλου με τους Ευρωπαίους συναδέλφους του. Εις την Ευρώπην όχι οι ντετεκτίβ αλλά και οι μυστικοί αστυφύλακες είνε ξυρισμένοι. Φαίνεται ότι το ξύρισμα του μύστακος είνε απαραίτητον διά τον Ευρωπαίον αστυνομικόν, όχι όμως και διά τον Έλληνα όστις αν μεν είνε χωροφύλαξ φέρει μύστακα δύο πήχεων και όχι σπανίως και γένειον ίσου μήκους, αν δε είνε ντετεκτίβ φέρει επίσης παχύν ελληνοπρεπή μύστακα επιμελώς καλλιεργημένον και καταλλήλως εις τα άκρα εστριμμένον. Διάβολε! Αν δεν έτρεφε μύστακα πώς θα εφαίνετο ότι είνε Έλλην; έκαμε όμως και άλλην καινοτομίαν τιμώσαν το ελληνικόν δαιμόνιον. Αντί να περιμένη να γείνη τόσον διεθνώς διάσημος ώστε να γράφωνται μυθιστορήματα αστυνομικά και κινηματογραφικά έργα με αυτόν ως ήρωα, εσκέφθη να γράψη αυτός το έργον και να το παραστήση μόνος του. Το γοργόν και χάριν έχει. Το έγραψε, το παρέστησε και τώρα το απολαμβάνομεν ημείς και χειροκροτούμεν. Ομολογουμένως η εμφάνισις του πρώτου Έλληνος ντετεκτίβ γίνεται υπό λίαν αισίους οιωνούς. Ας του ευχηθώμεν εκ καρδίας καλήν πρόοδον και καλά κέρδη».

Με αφορμή την ταινία, όμως, δυο λόγια ακόμα για τον Κοσμάτο. Τον Ιανουάριο του 1914, εκτενές αφιέρωμα της εφημερίδας Σημαία επιχειρούσε να τον συστήσει στο ελληνικό κοινό περιγράφοντάς τον ως «γλωσσομαθή, ευφυή, γεννημένο με την αστυνομικήν εκείνην ιδιοφυίαν, την οποίαν ζηλεύουν οι αλλοεθνείς συνάδελφοί του», ενώ ζητούσε από την ελληνική κυβέρνηση την ίδρυση σώματος μυστικής αστυνομίας και τη μετάκληση του Κοσμάτου για το σκοπό αυτό, καθώς η Ελλάδα είχε έλλειψη «ενός αστυνομικού του τακτ και της ιδιοφυίας του».

Ο Κοσμάτος ασχολήθηκε και με τη συγγραφή αστυνομικών ιστοριών. Ουσιαστικά ήταν τα απομνημονεύματά του ύστερα από μια περίοδο δεκατεσσάρων ετών στην υπηρεσία της αιγυπτιακής αστυνομίας. Το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Η ματωμένη σκάλα» σχετικά με τη σύλληψη πενταμελούς συμμορίας κλεφτών στην Αλεξάνδρεια, κυκλοφόρησε στην Αίγυπτο στα τέλη του 1914.

Το φθινόπωρο του 1915, μετά την άφιξη του στην Ελλάδα και την ίδρυση του πρώτου γραφείου ντετέκτιβ στην Αθήνα, περηφανευόταν ότι έλυσε το μυστήριο της κλοπής υφασμάτων από το μαγαζί του Τσόχα λίγες μέρες πριν την προβολή της ταινίας. Ωστόσο η φήμη του αμαυρώθηκε, όταν στην υπόθεση φάνηκε ότι εμπλεκόταν συνεργάτης του. Μάλιστα ο Κοσμάτος προφυλακίστηκε για 24 ώρες, όμως δε βρέθηκαν ενοχοποιητικά στοιχεία σε βάρος του και αφέθηκε ελεύθερος. Αλλά η ζημιά είχε γίνει!

Το 1917 διατηρούσε γραφείο στον Πειραιά (Φίλωνος 65) και με αγγελία του στις πειραϊκές εφημερίδες γνωστοποιούσε ότι «δέχεται πάσαν πληροφορίαν περί εγκλήματος ή άλλης τινός αξιοποίνου πράξεως επί αμοιβή και παρέχη τας υπηρεσίας του επί πληρωμή εις οιονδήποτε ήθελεν εγγραφή συνδρομητής αυτού».

Δεν είναι γνωστό αν ο ίδιος έπαιξε και σε άλλη ταινία πέρα από την «Μπριλλαντένια λάμπα», ωστόσο σε ανύποπτο χρόνο γράφτηκε ότι στην Αίγυπτο όχι μόνο ένα, αλλά «τα έργα του κ. Κοσμάτου [..] παριστάνονται εις τους κινηματογράφους με τεραστίαν εξόδευσιν και καταπληκτικήν συρροήν».


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου