Ο πατρινός φωτογράφος Ιωάννης Αρβανιτόπουλος και οι ταινίες του

Την ίδια περίοδο, κινηματογραφική δραστηριότητα επέδειξε ο Πατρινός φωτογράφος Ιωάννης Αρβανιτόπουλος, ο οποίος απέκτησε το κινηματογραφικό μηχάνημα του Λέστερ από την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή το καλοκαίρι του 1911. Ήταν ήδη ιδιοκτήτης του φωτογραφείου «Ανάμνησις» στην Πάτρα και εκδότης της εβδομαδιαίας σατιρικής εφημερίδας «Ενσταντανέ». Το 1906 φερόταν ως ο μόνος στην Ελλάδα που μπορούσε να μεταβάλλει τις φωτογραφίες σε ελαιογραφίες, έχοντας μάθει το μυστικό από Γάλλο καλλιτέχνη.

Στις εκλογές της 28ης Νοεμβρίου 1910 ήταν ένας από τους 100 υποψηφίους της περιφέρειας Αχαϊοηλίδος. Πολιτεύθηκε ως ανεξάρτητος με συνθήματα «Το πολιτεύεσθαι δεν είναι ρουσφετολογείν» και «Δεν θα παύσω, δεν θα μεταθέσω ούτε θα διορίσω κανέναν», όμως οι – πρακτικά ανεφάρμοστες και αμφίβολης αποτελεσματικότητας – πολιτικές του προτάσεις δεν είχαν απήχηση, ώστε ήρθε μόλις 95^ος με 6.975 ψήφους.

Η έρευνα έδειξε ότι η πρώτη του ταινία ήταν η κινηματογράφηση της τελετής των Θεοφανείων στην Πάτρα το 1912 καταγράφοντας με την κάμερά του την κατάδυση του σταυρού στο λιμάνι και την επιστροφή στο ναό. Η ταινία προβλήθηκε μία τουλάχιστον φορά στον κινηματογράφο «Πολυθέαμα» της πόλης στις 16 Ιανουαρίου.

Μετά το σεισμό της 11ης Ιανουαρίου 1912 ταξίδεψε στην Ζάκυνθο και κατέγραψε τις καταστροφές στο νησί. Έχουν επιβεβαιωθεί δύο προβολές της ταινίας στην Πάτρα: 28 Ιανουαρίου και 11 Φεβρουαρίου, αμφότερες στο «Πολυθέαμα». Σύμφωνα με την τοπική εφημερίδα Το Σέλας, η ταινία ήταν «αρκετά επιτυχής αν λάβη, εννοείται, κανείς υπ’όψιν ότι η γνώμη μας είνε επιεικής. Αφού πρόκειται περί υποστηρίξεως της εγχωρίου βιομηχανίας».

Ο Αρβανιτόπουλος ήταν ο πρώτος Έλληνας οπερατέρ που βρέθηκε σε πεδίο πολέμου και συγκεκριμένα στην Ήπειρο και τη Μακεδονία στις αρχές του 1913. Στις 18 Απριλίου 1913, στον κινηματογράφο «Πολυθέαμα» της Πάτρας ξεκίνησε να προβάλλεται η πρώτη σειρά των πολεμικών ταινιών του. 

Κάποιες σκηνές σε τίτλους:

Το τουρκικό θωρηκτό Φετίχ-Μπουλέν που ανατινάχτηκε στη Θεσσαλονίκη από το υπ’ αριθμ. 11 τορπιλοβόλο υπό τον πλοίαρχο Βότση – Η κατάληψη του Καραμπουρνού – Μεταφορά Τούρκων αιχμαλώτων – Η έξοδος των βασιλέων από το ναό του Αγίου Μηνά στη Θεσσαλονίκη μετά την τέλεση μνημοσύνου υπέρ των πεσόντων – Βομβαρδισμός του φοβερού Μπιζανίου – Ο στρατάρχης διάδοχος διευθύνει το πυρ του βαρέως πυροβολικού κατά του Μπιζανίου, περισυλλογή πτωμάτων και μεταφορά εντός κάρρων προς ταφή – Είσοδος και κατάληψη αυτού – Θριαμβευτική είσοδος του στρατηλάτη διαδόχου και του νικηφόρου ελληνικού στρατού στα Ιωάννινα κλπ.

Σχολιάζοντάς τις, η εφημερίδα Νεολόγος της Πάτρας επαίνεσε «την μεγάλην εργασίαν ην κατέβαλεν ο κ. Αρβανιτόπουλος [..] αλλά και την υπηρεσίαν ην προσέφερε διά της ανά πάντα τον κόσμον διασποράς των ταινιών του».

Ακολούθησε μια δεύτερη σειρά πολεμικών ταινιών με τη μεταφορά Βουλγάρων υπό την προστασία της ελληνικής σημαίας στο Δεδεαγάτς, τη μεταφορά λαφύρων ως αιχμαλώτων από τη Θεσσαλονίκη, τον περιβόητο αρχιχαμάλη Κερίμ Αγά, την αναχώρηση της 6^ης Μεραρχίας στα Ιωάννινα, την αλιεία τορπιλλών από Έλληνες ναύτες στο Καραμπουρνού κλπ.

Πόσο επιτυχημένες ήταν όμως οι ταινίες αυτές; Από μια επιστολή του Αρβανιτόπουλου στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο τον Αύγουστο του 1914 συνάγεται ότι ο τελευταίος δεν είχε αποκομίσει ιδιαίτερα θετικές εντυπώσεις και απέφευγε τον πατρινό φωτογράφο και οπερατέρ, ο οποίος ζητούσε επίμονα συνάντηση μαζί του:

«Προ διετίας επιδιώκω ακρόασιν παρά της εξοχώτητός Σας πλειστάκις ελθών επίτηδες προς τούτο εις Αθήνας και δεν το κατώρθωσα. Ολόκληρον τον παρελθόντα Μάρτιον έμεινα εις Αθήνας προς τον αυτόν σκοπόν μεταχειρισθείς όλα τα μέσα και πάλιν δεν ηυδοκήσατε να με δεχθήτε.Ίσως ενομίσατε ότι θα Σας ομίλουν περί των πολυθρυλήτων πολεμικών κινηματογραφικών ταινιών μου διά τας οποίας δυστυχώς εσχηματήσατε εκπεφρασμένην γνώμην αντηρρήτως εξ εσφαλμένων εισηγήσεων. Όχι! Δεν ήτο αυτός ο κυρίως σκοπός μου. Αυτό θα εχρησίμευε ως αφορμή να επιτύχω την ακρόασιν και κατόπιν να Σας ομιλήσω περί του κυρίου θέματος καθαρά Εθνικού, αφορώντως την ύπαρξιν αυτού του έθνους και αυτής της ζωής Σας, ήτις είναι και ζωή Εθνική! [..]».

[Η επιστολή του Ιωάννη Αραβανιτόπουλου με ημερομηνία 10/23 Αυγούστου 1914 είναι δημοσιευμένη στο Ψηφιακό Αρχείο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”. Μ’ αυτήν ο πατρινός φωτογράφος επιχειρούσε... πολιτική παρέμβαση ζητώντας τη συγκρότηση οικουμενικής κυβέρνησης υπό το Βενιζέλο! Μάλιστα, σχετική επιστολή έστειλε την ίδια ημερομηνία και στο βασιλιά Κωνσταντίνο, η οποία επίσης δημοσιεύεται στο Ψηφιακό Αρχείο του ως άνω ιδρύματος.]

Στα τέλη του 1913, ο Αρβανιτόπουλος κινηματογράφησε τη δεξίωση του 12^ου Συντάγματος μετά την επιστροφή του στην Πάτρα, μια ταινία που για άγνωστους λόγους δεν προβλήθηκε ποτέ και κάπου εδώ φαίνεται ότι διακόπηκε η κινηματογραφική πορεία του. Το 1930 θα μνημονευόταν ξανά πέραν της αχαΐκής πρωτεύουσας ως ο πατέρας του 13χρονου αυτοδίδακτου ζωγράφου Πανάγου Αρβανιτόπουλου, πίνακες του οποίου (χωρίς κορνίζες διότι «δεν υπήρχον λεπτά») εκτέθηκαν πρώτα στην Έκθεση Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στην αίθουσα του «Παρνασσού», ενώ κοσμούσαν και τις βιτρίνες καταστημάτων στην οδό Μαιζώνος στην Πάτρα.