Οι ταινίες του Καρόλου Μπέριγκερ

Αν θεωρήσουμε ότι η ταινία της Μεσολυμπιάδας του 1906 ήταν η πρώτη ελληνική, δεύτερη ήταν πιθα­νότατα αυτή που κατέγραφε την επίσκεψη του βασιλιά της Ιταλίας, Βίκτορα Εμμανουήλ, στην Αθήνα στα τέλη Μαρτίου 1907 ύστερα από πρωτοβουλία – και πάλι – της ελληνικής Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων, όταν ο φωτογράφος Κάρολος Μπέριγκερ «παρά την αθλιότητα του καιρού κατώρθωσε διά της απαραμίλλου μηχανής του να πάρη ολόκλη­ρον σχεδόν την υποδοχήν του Βασιλέως κινηματογραφικώς», όπως σημείωσε χαρακτηριστικά το Σκριπ. Πέραν της υποδοχής του Ιταλού βασιλιά, ο Μπέριγκερ θα κατέγραφε και άλλες εκδηλώσεις, όπως αθλητικές επιδείξεις των φοιτητών του Ακαδη­μαϊκού Γυμναστηρίου, την επίσκεψη στην Ακρόπολη, την εκδρομή στο Τατόι κλπ.

Οι ταινίες ξεκίνησαν να προβάλλονται στο «Πανόραμα» από τις 11 Απριλίου, αφού προηγήθηκε η ιδιωτική προβολή τους στην οικία Νεγρεπόντη. Δυο μέρες μετά, η εφημερίδα Χρόνος σχολίαζε με ενθουσιασμό:

«[...] Όποιος δεν είδε τας ταινίας αυτάς χάνει πολύ. Ωρισμένως εις τας Αθήνας ο κινηματο­γράφος δεν επρόβαλε ποτέ καθαρωτέρας εικόνας. Νομίζει κανείς, ότι επάνω εις το λευκόν παρα­πέτασμα ζωντανεύουν αληθινά τα κομμάτια που έχει πάρει ο φακός του κινηματογράφου.
Τόση είνε η καθαρότης και η ακρίβεια των προβολών, ώστε χωρίς κόπον μπορείτε να διακρίνετε πληθώραν γνωστών φυσιογνωμιών, αι οποίαι είχον την καλήν τύχην να τρυπώσουν εκεί στον συνω­στισμόν, γύρω των Βασιλέων, και να ποζάρουν τώρα. Η επίδειξις επίσης των φοιτητών του Ακαδη­μαϊκού Γυμναστηρίου περνά διά μέσου προβολών ζωηροτάτη και ολοζώντανη.
Ευχάριστον διά τον τόπον είνε το γεγονός, ότι αι ταινίαι αυταί ανήκουν εις την εγχώριον τέχνην, οφειλόμεναι εις τον καλλιτέχνην φωτογράφον της πόλεώς μας κ. Μπέριγκερ».

Ακολούθησε επαναπροβολή στο Ζάππειο στις 6 Μαΐου (στα πλαίσια γιορτής του Ηπειρωτικού Συλ­λόγου Κυριών υπέρ των νηπιαγωγείων Ηπείρου και της διάδοσης της ελληνικής γλώσσας στην περιοχή) μαζί με την ταινία των πανελλήνιων αθλητικών αγώνων (25-29 Απριλίου 1907). Κατά πάσα πιθανότητα ο Μπέριγκερ ήταν ο οπερατέρ και της νέας αυτής ταινίας, ενδεχομένως και άλλων, τις οποίες η έρευνα δεν έχει εντοπίσει. Άλλωστε, το Δεκέμβριο του 1907 ένα περιοδικό σημείωνε ότι «όλα τα επίσημα γεγονότα, υποδοχαί, αγώνες και εορταί δεν εν­νοούνται άνευ του διασήμου πλέον Μπέριγκερ, όστις έχων υπό μάλης τον κινηματογράφον του και την μηχα­νήν του είνε παρών πανταχού».

Αξίζει να σταθούμε λίγο περισσότερο στο προφίλ αυτού του πρωτοπόρου φωτογράφου και κινηματογραφιστή. Πανύ­ψηλος, με ισραηλιτική γενειάδα και μάλλον ατημέλητη εμφάνιση, είχε κερδίσει το γενικό σεβασμό. Περιγραφόταν ως ένας «βαθύς της τέχνης μύστης και πλήρης ζή­λου διά την εργασίαν», ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα χωρίς δικά του κεφάλαια, αλλά κα­τέληξε να διευθύνει «το πρώτον της Ελλάδος φωτογραφείον». Ενδεικτική του πάθους, που είχε για τη δουλειά του, ήταν η περιγραφή της εφημερίδας Αλήθεια για το θέαμα που παρουσίαζε ο Μπέριγκερ την ημέρα της επίσκεψης του Ιταλού βασι­λιά: «Έτρεχεν, ήσθμαινεν, ίδρωνε φορτωμένος τας μηχανάς του ίνα προλάβη πάσαν σκηνήν, πάσαν κίνησιν της μοναδικής εορτής. Και το κατώρθωνε».

Το φωτογραφείο του βρισκόταν στη γωνία των οδών Ερμού και Νίκης. Το 1900 ήταν ένας εκ των μόλις τριών φωτογράφων (αν και ο ένας εξ αυτών είχε την έδρα του στο Παρίσι), που διαφήμιζαν τη δουλειά τους στο ελληνικό περίπτερο της Διεθνούς Έκθεσης Παρισιού, όταν στην Αθήνα λειτουργούσαν περίπου 50 φωτογραφεία. Αργότερα θα εκλεγόταν στο Δ.Σ. του Συνδέσμου των εν Ελλάδι φωτογράφων, ενώ το 1906 του παραχωρήθηκε (έναντι 200 δρχ.) από την Ολυμπιακή Επιτροπή το «δικαίωμα της λήψεως φωτογραφιών» και της «εις τους διαδρόμους κυκλοφορίας μετά των μηχανημάτων [του]» στο Παναθηναϊκό στάδιο κατά τη διάρκεια της Μεσολυμπιάδας.

Ήταν παρών σ’ όλες τις εκδηλώσεις, ώστε «δεν ημπορούν να εννοηθούν Αγώνες, Τελεταί, Υποδοχαί, Κηδείαι επισήμων, χωρίς Μπέριγκερ», όπως σχολίαζε χρονογράφος του Σκριπ, που με μια δόση υπερβολής σημείωνε: «Ο Βασιλεύς, ο Διάδοχος, ο Πρίγκηψ ημπορεί να λείψουν αλλ’ όχι και η φωτογραφική του Υψηλότης. Ο Τόφαλος, ο Γεωργαντάς, ο Σέρινταν, ακόμη και ο Λάμπρος, ημπορούν να μην προσέλθουν εις το Στάδιον, η ζημία δεν θα είνε τόσον μεγάλη όσον εάν δεν προσέλθη ο Μπέριγκερ». Μάλιστα, πρότεινε να στηνόταν και ανδριάντας προς τιμήν του, «εάν ο πρύτανης των φωτογράφων μας δεν ήτο συγχρόνως και ο πρύτανις των υψηλών μας, αν ήτον, ο ευλογημένος, δύο-τρία μέτρα τουλάχιστον κοντότερος», ενώ σε άλλο σημείο παρατηρούσε: «Δεν εγ­γυώμαι αν θα είχαμε ημείς οι Έλληνες τόσον θαυμασμόν προς το Γερμανικόν μεγαλείον και τόσην υπόληψιν εις τας Γερμανικάς προόδους αν δεν υπήρχεν ο Μπέριγκερ και το ανάστημά του διά να μας την επιβάλλη με την φωτογραφικήν του τελειότητα»!

Πέθανε ξαφνικά στις 2 Απριλίου 1909 στην Κηφισιά. Η εφημερίδα Εστία τον αποχαιρέτησε ως εξής:
«Εχάθη μία ακόμη Αθηναϊκή φυσιογνωμία, καλλιτεχνικωτάτη δε, από τους θαυμασιωτέρους τύ­πους της Μοντμάρτης, μολονότι Γερμανός, από τους τελειοτέρους τύπους, τους οποίους ωνειρεύθη ο Πουτσίνι διά την “Μποέμ” του. Απέθανε χθες ο πασίγνωστος καλλιτέχνης φωτογράφος Κάρολος Μπέριγκερ.
Ότι η φωτογραφία η Αθηναϊκή του οφείλει πολλά, πάρα πολλά, δεν υπάρχει αμφιβολία. Το ανο­μολογούν πρώτοι οι συνάδελφοί του. Δεν ήτο δε μόνον φωτογράφος, ήτο και ζωγράφος, ήτο καλλι­τέχνης. Και δι’ αυτό ακριβώς έδιδεν εις τους φωτογραφουμένους εύμορφες στάσεις.
Είνε αναντιρρήτως ειλικρινής η λύπη όσων εγνώρισαν τον τόσω συμπαθή καλλιτέχνην διά τον θάνατόν του, και μετριάζεται μόνον εκ της σκέψεως ότι το καλλιτεχνικόν του γούστο δεν το επήρε μαζή του. Μπέριγκερ κατέστη πλέον το φωτογραφείον Μπέριγκερ, το οποίον μένει εις την θέσιν και την περιωπήν του».

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου