ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ 5: Η νέα εποχή στην πορεία του ελληνικού κινηματογράφου με την επέκταση της "Νταγκ Φιλμς" στη μυθοπλασία το 1927. Η μιμική σχολή της εταιρίας και τα μαθήματα στους επίδοξους σταρ

α. Στις 6 Μαΐου 1927, η εφημερίδα Εσπερινή ανακοίνωνε τη στροφή της "Νταγκ Φιλμς" στην κινηματογράφηση ταινιών μυθοπλασίας, ένας  τομέας που δεν είχε να επιδείξει ιδιαίτερες προτάσεις, παρά το πολλά υποσχόμενο ξεκίνημα την περίοδο 1914-1916. Και κάπως έτσι θα ξεκινούσε η πρώτη "χρυσή" περίοδος του ελληνικού κινηματογράφου, που θα παραλληλιζόταν μ' ένα είδος εγχώριου "Χόλιγουντ".

Η ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟΣ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ:

ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ "ΣΤΟΥΝΤΙΟ" ΚΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑΙΝΙΑ

[...] Εδώ εις την Ελλάδα δυστυχώς μέχρι σήμερον δεν παρετηρήθη ουδεμίαν σοβαρά κίνησις περί τον κινηματογράφον. Μερικαί απόπειραι κινηματογραφήσεως έργων γενόμεναι κατά καιρούς, απέτυχον οικτρώς, διότι έλειπαν και τα πρόσωπα και τα κατάλληλα μέσα. Ό,τι έγινε, έγινε με τας ασθενείς δυνάμεις που διετίθεντο και γι' αυτόν ακριβώς τον λόγον εναυάγησε προώρως κάθε ωραία προσπάθεια των φίλων του κινηματογράφου. Ενώ οι Τούρκοι και οι Βούλγαροι έχουν έργα κινηματογραφικά, έργα της παραγωγής των.

Ευτυχώς τώρα ο ορίζων ξεκαθαρίζει και υπάρχουν μεγάλαι ελπίδες να έχωμεν εντός ολίγου την πρώτην σοβαράν ελληνικήν ταινίαν. Έτσι θα πραγματοποιηθή και ένα ωραίον όνειρον των νέων και δεσποινίδων που έχουν θέλησι και ταλέντο και ποθούν να παίξουν στον κινηματογράφο.

Η αρχή έγινεν. Ετέθησαν οι βάσεις και πολύ συντόμως θα φανούν τα πρώτα ευχάριστα αποτελέσματα, από τα οποία θα πεισθούν εις το εξωτερικόν ότι εδώ εις την κοιτίδα της Τέχνης και του πολιτισμού, όταν υπάρχουν τα μέσα και η θέλησις - προ παντός η θέλησις - γίνονται, όπως και θα γίνουν, αληθινά θαύματα.

Απλοί παρατηρηταί ημείς, δεν δίδομεν βεβαίως υπερβολικάς υποσχέσεις. Αλλ' από όσα είδαμεν εσχηματίσαμεν την πεποίθησιν ότι το μέλλον θα μας παρουσιάση εκπλήξεις.

Και αν κατορθωθεί κάτι - όπως είμεθα βέβαιοι - τούτο θα οφείλεται εις την ιδρυθείσαν εσχάτως ενταύθα κινηματογραφικήν εταιρείαν «Δαγκ Φιλμ και Σία» διά την οποίαν διετέθησαν όλα τα αναγκαιούντα κεφάλαια.

Η εν λόγω εταιρεία ηγόρασε προ τινος μεγάλο γήπεδον εις την συνοικίαν Μιχαήλ Βόδα όπου πρόκειται να γίνουν αι μόνιμοι εγκαταστάσεις στούντιο διά το «γύρισμα» των σκηνών των διαφόρων έργων, και έχει αναλάβει όλας τας βιομηχανικάς εργασίας των φιλμ εν Ελλάδι διά κρατικάς προπαγάνδας, δι' εκπαιδευτικάς ταινίας, διά τα τοπία και τας αρχαιότητας της Ελλάδος.

Η εταιρεία «Δαγκ Φιλμ και Σία» άμα τη ιδρύσει της ανέλαβε την αποστολήν όλων σχεδόν των εν Ελλάδι κινηματογραφικών ζούρντεξ διά την Ευρώπην και την Αμερικήν.

Προεκήρυξεν ήδη διά των εφημερίδων διαγωνισμόν εις τον οποίον προσεκλήθησαν να λάβουν μέρος όσοι νέοι και δεσποινίδες θέλουν να υποδυθούν πρόσωπα εις τον κινηματογράφον. Παρουσιάσθησαν χίλιοι περίπου νέοι και νεανίδες, εκ των οποίων, κατόπιν γνωματεύσεως ειδικής επιτροπής, εξελέγησαν όσοι και όσαι είχαν τα απαιτούμενα προσόντα διά την πρώτην ταινίαν. Εξ αυτών κανείς δεν έχει λάβει ακόμη τον τίτλον του πρωταγωνιστού ή της πρωταγωνιστρίας. Όλοι, νέοι και δεσποινίδες, αρίστων αθηναϊκών και επαρχιακών οικογενειών, είναι ίσοι προς ίσους και όλοι διδάσκονται από ειδικόν καθηγητήν το μάθημα της μιμικής. Εξ αυτών αναλόγως του ταλέντου των και της ικανότητός των θα λάβουν μέρος εις το πρώτον μέγα κινηματογραφικόν έργον άλλοι ως πρωταγωνισταί και άλλοι ως δευτερεύοντα πρόσωπα αναλόγως των σκηνών και του περιβάλλοντος.

Αι προσωριναί εγκαταστάσεις της εταιρείας ευρίσκονται εντός της επί της πλατείας Συντάγματος οικίας Παχή, όπου ήδη το φωτογραφείον το κ. Γαζιάδου. Δύο όροφοι, ο κάτω και ο μεσαίος, έχουν διατεθή αποκλειστικώς διά τας εργασίας της εταιρείας του κινηματογράφου.

Εκεί υπάρχουν σκοτεινοί θάλαμοι όπου γίνεται η εμφάνισις των φωτογραφιών. Παραπλεύρως αίθουσα όπου γίνεται το λεγόμενον «στέγνωμα» των ταινιών και ολίγον παρακάτω αίθουσα εις την οποίαν εργάζονται διάφορα κορίτσια ασχολούμενα με το «κόλλημα» των ταινιών. Και άλλη ακόμη αίθουσα εις την οποίαν ευρίσκονται διάφορα κινηματογραφικά μηχανήματα, όλα τελευταίου συστήματος συμφώνως προς τας τελευταίας προόδους της κινηματογραφίας.

Εις τον τελευταίον όροφον υπάρχει το τμήμα εκμεταλλεύσεως των ταινιών, και μία άλλη μεγάλη αίθουσα η οποία επί του παρόντος χρησιμεύει διά την διδασκαλίαν του μαθήματος της μιμικής, και κατόπιν θα χρησιμεύση διά το τράβηγμα μερικών σκηνών σαλονιού της πρώτης ταινίας.

Ρεζισέρ θα είνε ο κ. Δ. Γαζιάδης, οπερατέρ ο κ. Μ. Γαζιάδης, την δε διεύθυνσιν της διαχειρίσεως έχει ο κ. Κ. Γαζιάδης. Και οι τρεις είνε υιοί του γνωστότατου φωτογράφου κ. Γαζιάδου.

Τόσον ο ρεζισέρ όσον και ο οπερατέρ είνε πολύτιμα στοιχεία διά την εταιρείαν, αποτελούντα τους μοχλούς επί των οποίων αυτή στηρίζεται.

Και οι δύο εσπούδασαν επί έτη και ειργάσθησαν εις γνωστάς κινηματογραφικάς εταιρείας της Γερμανίας και της Αμερικής. Επίσης παρηκολούθησαν ιδιαιτέρως τας εργασίας των περισσοτέρων στούντιο του Χόλλιγουντ του Λος Άντζελες και εμελέτησαν όλα τα συστήματα, τα οποία θα προσπαθήσουν να εφαρμόσουν κατά το δυνατόν και εδώ, αναλόγως πάντοτε των μέσων που θα υπάρχουν.

Η αντίληψις αμφοτέρων εκ των διαφόρων μελετών είνε ότι το μέλλον ανήκει εις τον αμερικανικόν κινηματογράφον και προς αυτόν θα προσπαθήσουν να προσανατολισθούν. Θ' αποφύγουν δηλαδή την σκηνοθεσίαν δραμάτων με τα φινάλε τα θλιβερά που αφίνουν στην ψυχή των θεατών με βαρειά θλίψι και θα ασχοληθούν με έργα τα οποία θα είναι ευχάριστα εις την όλην εξέλιξιν της υποθέσεώς των και θα έχουν φινάλε τερπνόν και ευχάριστον, ικανοποιούν εξ ολοκλήρου τα γούστα των θεατών.

Το κείμενον του έργου επί τη βάσει του οποίου θα «γυρισθή» η πρώτη ελληνική ταινία είναι έτοιμον, γραφέν από τον συνάδελφον και ποιητήν κ. Λάμπρον Αστέρην, ο τίτλος του όμως τηρείται μυστικός ακόμη.

Η υπόθεσίς του αναφέρεται εις την σύγχρονον εποχήν και περιέχει ήθη και έθιμα και σκηνάς αι οποίαι θα δείξουν τας φυσικάς καλλονάς της χώρας, μηδέ των αρχαίων μνημείων εξαιρουμένων. Θα προκαλέση δε ασφαλώς ως ελληνικόν προ πάντων περιβάλλον το ενδιαφέρον όλων των ξένων με τους οποίους ευρίσκεται εις επαγγελματικάς σχέσεις η εταιρεία και αναμένουν να αναβιβάσουν εις ευρωπαϊκά κέντρα το έργον.

Αι πρώται «εσωτερικαί» σκηναί της ταινίας θα «γυρισθούν» εντός των υπαρχουσών εγκαταστάσεων. Αι άλλαι δε, αι «εξωτερικαί» θα «γυρισθούν» εν υπαίθρω και εις τόπους οι οποίοι θα διαρρυθμισθούν αναλόγως της υποθέσεως του έργου.

Η εταιρεία «Δαγκ Φιλμ και Σία» συμβληθείσα με διαφόρους ξένας εταιρείας κινηματογραφικάς ανέλαβε την υποχρέωσιν να ετοιμάζη κατ' έτος τρεις εν όλω ταινίας αι οποίαι θα «γυρίζωνται» συμφώνως προς τα μέσα που θα παρέχη το ελληνικόν περιβάλλον.

Από τα πρώτα μαθήματα της μιμικής φαίνεται ότι πολλοί εκ των νέων και δεσποινίδων έχουν εξαιρετικό ταλέντο και παρέχουν μεγάλας ελπίδας διά το μέλλον. Πρωτίστως έχουν ενθουσιασμόν και φοβεράν αντίληψιν της οποίας πολλάκις στερούνται εξ επαγγέλματος καλλιτέχναι.

Έχουν επίσης ζήλον μοναδικόν, παρευρίσκονται ανελλειπώς εις όλα τα μαθήματα, είνε πειθαρχικοί και κατά τας ώρας της διδασκαλίας εις την ωραίαν εκείνην αίθουσαν βασιλεύει νεκρική σιγή [...]

β. Λίγες μέρες αργότερα, η ίδια εφημερίδα επανήλθε μ' ένα ρεπορτάζ από τα άδυτα της μιμικής σχολής, που λειτουργούσε στα γραφεία της "Νταγκ", προκειμένου οι φιλόδοξοι κινηματογραφικοί αστέρες ν' αποκτήσουν κινηματογραφική παιδεία. Τόσο αυτό το άρθρο όσο και το προηγούμενο, τα υπέγραφε ο Ν. ΠΑΠ.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟΝ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ

Η ΠΡΩΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑΙΝΙΑ

[..] Δεν είνε εύκολον να εισέλθη κανείς την αίθουσαν εκείνην.

Κατά την ώραν μάλιστα της διδασκαλίας η είσοδος απαγορεύεται αυστηρώς και διά... ροπάλου. Ευτυχώς ότι ο υποφαινόμενος κατόπιν πολλών διατυπώσεων και τη συνοδεία του ρεζισέρ της εταιρείας κατώρθωσε να εισέλθη εις τον ναόν αυτόν της Τέχνης και να παραμείνη επί τέταρτον περίπου της ώρας.

Η αίθουσα αυτή είνε καταλλήλως διασκευασμένη εις ένα απλό αλλά κομψότατο σαλονάκι με όλα τα κομφόρ. Δεν λείπει τίποτε από κει μέσα. Όλα τακτοποιημένα καλλιτεχνικώτατα και με μια ιδιαίτερη χάρι διαθέτουν ευθύς εξ αρχής ευμενώς τον επισκέπτην εις τον οποίον επιβάλλουν συγχρόνως τον σεβασμόν. Η αίθουσα φαίνεται σαν να είναι χωρισμένη εις δύο. Εις το ένα μέρος είναι να πούμε η σκηνή όπου γίνεται η διδασκαλία, και εις το άλλο παρακολουθούν και βλέπουν οι μέλλοντες πρωταγωνισταί του κινηματογράφου. Άκρα ησυχία βασιλεύει. Κανείς ψίθυρος δεν ακούεται. Όλοι και όλες προσέχουν και κυττάζουν στα μάτια τον καθηγητήν για να μάθουν ό,τι δεν ξέρουν. Νομίζει κανείς ότι εκεί μέσα δεν υπάρχει ζωντανός άνθρωπος. Και όμως πόσα όνειρα και πόσες ελπίδες φτερουγίζουν γύρω από εκείνο το ωραίον περιβάλλον.

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΙΖΕΙ

Σε λίγο αρχίζει το μάθημα. Καλείται μία ωραιοτάτη δεσποινίς εκ των γνωστοτέρων ατθίδων - όνομα και μη χωριό - εις την οποίαν ανατίθεται ο ρόλος μιας δυστυχισμένης νέας μητέρας, και ο καθηγητής της λέγει·

- Δεσποινίς, προσπαθήσατε να γίνετε πολύ μελαγχολική. Να δακρύσουν τα μάτια σας και το πρόσωπόν σας να εκφράση μια δυνατή απογοήτευσι. Να υποθέσετε ότι είσθε μόνη στον κόσμο ότι σας εγκατέλειψε ο σύζυγός σας και έχετε μόνον ένα μικρό κοριτσάκι.

Και η δεσποινίς προσπαθεί πράγματι να συμμορφωθή με τας οδηγίας του καθηγητού. Συναντά βεβαίως μεγάλας δυσκολίας. Δεν είναι εύκολο πράγμα μια γελαστή φυσιογνωμία να μεταβληθή αμέσως εις μελαγχολικήν, και τα γελαστά μάτια της να γεμίσουν έτσι εύκολα δάκρυα. Την πρώτην φοράν αποτυγχάνει. Γίνεται δευτέρα απόπειρα, επίσης αποτυγχάνει. Της δείχνει στο τέλος ο ίδιος ο καθηγητής πώς πρέπει να κάνη και την τρίτη φοράν πραγματικά η δεσποινίς παρουσιάζεται στα μάτια μας ως μία νεαρά δυστυχισμένη μητέρα. Πώς το κατώρθωσε με τόσην ευκολίαν, είναι θαύμα.

ΚΑΙ Ο ΕΡΑΣΤΗΣ

Η σκηνή εξακολουθεί. Είναι ανάγκη η μέλλουσα πρωταγωνίστρια να μάθη να εξωτερικεύη όλα τα αισθήματα που πλημμυρίζουν την ψυχή της με μορφασμούς του προσώπου, με κινήσεις, με συσπάσεις των μυών. Δεν είναι εύκολο πράγμα όσο μπορεί να νομίζη κανείς. Χρειάζεται τέχνη μεγάλη και μελέτη ανάλογος. Εν τούτοις η μέλλουσα πρωταγωνίστρια με τας ασθενείς της δυνάμεις το επιτυγχάνει κατά το δυνατόν. Ενώ κάθεται σκεπτική στον καναπέ έρχεται η υπηρέτριά της και της αναγγέλει ότι κάποιος κύριος ζητεί να την ιδή.

- Ας εισέλθη, της λέγει.

Η υπηρέτρια, συμφώνως προς την διαταγήν της κυρίας της φεύγει και σε λίγη ώρα εισέρχεται από την υποτιθεμένην πόρταν του σαλονιού ένας νέος κύριος, ο υποτιθέμενος εραστής.

Εισέρχεται φοβισμένα, λόγω του ακαταλλήλου της ώρας.

- Τέτοια ώρα συ εδώ; του λέγει.

- Ναι, της απαντά. Είναι ανάγκη να σου μιλήσω.

- Αλλά δεν σκέφτηκες...

- Όλα τα σκέφτηκα και τίποτε δεν θα με εμποδίση εις την εκτέλεσι των σχεδίων μου.

Η σκηνή αυτήν δεν επιτυγχάνει καλά και οι καλλιτέχναι αναγκάζονται να την επαναλάβουν. Ο νέος, ο υποκρινόμενος τον εραστήν, κάνει το πρώτον λάθος εις την είσοδόν του, η οποία - κατά την γνώμην του καθηγητού - δεν ήτο κανονική. Γίνεται λοιπόν εκ δευτέρου. Και αυτήν την φοράν τόσον ο νέος όσον και η δεσποινίς καταβάλλουν όλας των τας δυνάμεις και η σκηνή επιτυγχάνει καθ' όλην την γραμμήν, υπό τα ζωηρά χειροκροτήματα των παρισταμένων συναδέλφων των, οι οποίοι περιμένουν σιγά-σιγά την σειράν των.

Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Ο σκοπός του μαθήματος αυτού είναι καταφανής. Πρέπει οι μέλλοντες πρωταγωνισταί να συνηθίσουν καλά να μιλούν με το πρόσωπο, ωσάν να μη έχουν γλώσσα, να μη είνε υπερβολικοί εις τας κινήσεις των και εν γένει να διδαχθούν και να εκτελούν τας διαφόρους ψυχικάς μεταπτώσεις αναλόγως πάντοτε των ρόλων που θα παίζουν.

Είπαμε ότι το πράγμα δεν είνε τόσον εύκολο. Αλλά παρετηρήθη τούτο το αξιοσημείωτον γεγονός. Ότι εκ των παρακολουθούντων τα μαθήματα της μιμικής, οι πλείστοι νέοι και δεσποινίδες έχουν πρώτης τάξεως αντίληψιν, συγχρόνως δε και ταλέντο υποσχόμενον πολλά διά το μέλλον.

Επί του παρόντος κανείς δεν απέκτησε τον τίτλον του πρωταγωνιστού η της πρωταγωνιστρίας.

Όλοι διδάσκονται και αναλόγως της επιδόσεώς των θα χρησιμοποιηθούν εις το «γύρισμα» της πρώτης ελληνικής ταινίας του κ. Λάμπρου Αστέρη.

Εκπλήξεις αληθινάς παρουσιάζει μία νεαρωτάτη δεσποινίς, κόρη σεβαστού συναδέλφου, διά το πρωτοφανές ταλέντο της, κατά πάσαν δε πιθανότητα θα είναι και η μέλλουσα πρωταγωνίστρια της πρώτης ταινίας. [...]