ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ 16: Πώς γυρίζονταν τα ελληνικά ζουρνάλ στα τέλη της δεκαετίας του '30

Από τα μέσα μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του '30, οι μόνες ελληνικές ταινίες που παράγονταν στη χώρα μας ήταν τύπου ζουρνάλ. Στις 8 Ιουνίου 1938, η εφημερίδα Σκριπ έπλεκε τον ύμνο των οπερατέρ, οι οποίοι έπρεπε να είναι πανταχού παρόντες και να υπομένουν κάθε δυσκολία, προκειμένου να καταγράψουν με την κάμερά τους την επικαιρότητα. Παράλληλα, παρουσίαζε στους αναγνώστες της τη διαδικασία παραγωγής των ελληνικών ζουρνάλ βάσει των διηγήσεων δύο σημαντικών οπερατέρ, που δραστηριοποιούνταν στην Ελλάδα, του Χεπ και του Μεγαλοοικονόμου, καθώς και άλλες τεχνικές λεπτομέρειες. Το κείμενο υπέγραφε ο Θ. Δράκος.

ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

ΠΩΣ ΓΥΡΙΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ "ΖΟΥΡΝΑΛ"

ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΙΣ ΕΙΣ ΤΑ ΣΤΟΥΝΤΙΟ ΤΩΝ ΟΠΕΡΑΤΕΡ ΜΑΣ

ΟΙ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΟΥ ΩΡΑΙΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

ΕΙΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΙΝ ΕΠΙΚΑΙΡΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ

Οι οπερατέρ είναι οι πιο τολμηροί και οι πιο εκπληκτικοί άνθρωποι. Για να επιτύχουν το «γύρισμα» μιας καλής σκηνής, δεν διστάζουν να μετέλθουν τα πάντα. Η ψυχραιμία των είναι παροιμιώδης. Η απάθειά των υπεράνθρωπος. Ο κόσμος χαλάει κι' αυτοί κυττάζουν την δουλειά τους. Ο σκοπός των; Η κινηματογράφησις των πλέον συγκλονιστικών σκηνών. Των πλέον ενδιαφερόντων γεγονότων.

Έλληνες και ξένοι οπερατέρ έχουν τις αξιοθαύμαστες επιτυχίες των. Θέλετε μερικά παραδείγματα;

Ο κ. Εμμ. Μεγαλοοικονόμου είχε μεταβή εις Λονδίνον μαζί με την ελληνικήν αντιπροσωπείαν εις τας τελετάς της στέψεως του Βασιλέως της Αγγλίας. Εις τον Βισκαϊκόν κόλπον δεμένος εις τον πρωραίον πυργίσκο του «Αβέρωφ» είχε κουράγιο να κινηματογραφήση τα τεράστια κύματα του Βισκαϊκού που υψώνοντο φοβεροί υδάτινοι όγκοι και πλέναν το κατάστρωμα του θωρηκτού μας.

Το «ζουρνάλ» είναι κάτι περισσότερον από τεχνική. Είναι ολόκληρη επιστήμη. Επιτυγχάνουν όμως περισσότερον εις αυτό οι φωτορεπόρτερς. Οι άνθρωποι που ξέρουν να δώσουν μίαν επικαιρότητα σε λίγες σκηνές. Τις πιο χαρακτηριστικές και ενδιαφέρουσες.

Οι οπερατέρ είναι οι πιο χρήσιμοι άνθρωποι, χάρις εις αυτούς έχουν λυθή μεγάλα προβλήματα της ανακρίσεως. Εις τις ιπποδρομίες, εις τους αγώνες, όπου μπορούν να γεννηθούν ζητήματα παραβάσεων των κανόνων, αρκεί να προβληθή το σχετικόν «ζουρνάλ» για να αποκαλυφθούν τα πάντα.

Ακόμη και εις την δολοφονίαν του Βασιλέως της Σερβίας χάρις εις τον ηρωισμόν και την ψυχραιμίαν του οπερατέρ απηθανατίσθη αυτή η τραγική σκηνή εις όλες της τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες.

Εις την τελευταίαν επίδειξιν πάλιν του Αμερικανού «ιπταμένου ανθρώπου» ο οπερατέρ έδωσε όλην αυτήν την τραγωδίαν. Το πέταγμά του από τ' αεροπλάνο, την προσπάθειαν του τολμηρού Αμερικανού ν' ανοίξη τις «φτερούγες» του, τις αγωνιώδεις κινήσεις του και τέλος την ανατριχιαστικήν πτώσιν του εις το έδαφος.

Τότε που όλος ο κόσμος χάνει το μυαλό του, οι οπερατέρ διατηρούν την ψυχραιμίαν των. Και φυσικά μας χαρίζουν συναρπαστικές επικαιρότητες. Αξιοθαύμαστα φιλμ των διαφόρων γεγονότων.

Η αστυνομία επίσης συχνά ζητεί την συνδρομήν των. Ο φακός συλλαμβάνει και απαθανατίζει καλλίτερον και του πλέον προσεκτικού ανθρώπου, μίαν σκηνήν, ένα δυστύχημα, μίαν τραγωδίαν. Και χάρις εις τους οπερατέρ έχουν διαλευκανθή ένα πλήθος μυστηριωδών υποθέσεων.

Αλλά για ελάτε να ιδούμε πώς «γυρίζεται» ένα «ζουρνάλ» εις την Ελλάδα. Ο κ. Μεγαλοοικονόμου και ο κ. Ζόζεφ Χεπ μας δίνουν κάθε σχετική πληροφορία. Εις κάθε «επικαιρότητα»: τελετές, δεξιώσεις, εορτές, αφίξεις επισήμων κλπ. εξαποστέλλονται τρεις οπερατέρ που έχουν μοιράσει τη δουλειά.

Ο πρώτος «γυρίζει» τα «κοντινά», τις σκηνές που περνούν εμπρός από το φακό του. Ο άλλος τας απόψεις, ό,τι δύναται να συλλάβη εις έκτασιν ο φακός και ο τρίτος τα «γενικά», γενικές δηλαδή σκηνές της επικαιρότητος. Έπειτα, οι ταινίες αυτές μεταφέρονται εις το «στούντιο» διά να εμφανισθούν.

Και πρώτον τοποθετούνται σε τελλάρα και κατόπιν περνούν από δυο ειδικά μολυβένια κιβώτια με υγρά για να εμφανισθούν. Έπειτα τοποθετούνται εις το στεγνωτικόν κιβώτιον και τέλος εις το πλυντήριον. Επίσης με ειδικά εργαλεία χρωματίζονται.

Τα στούντιο των κ.κ. Χεπ και Μεγαλοοικονόμου δύνανται να ετοιμάσουν αμέσως «ζουρνάλ» 500 μέτρων. Κατόπιν το αρνητικόν φιλμ, μεταφέρεται εις τον θάλαμον εμφανίσεως. Εκεί υπάρχει ένα πολυσύνθετον μηχάνημα, το οποίον με την εναλλαγή του φωτός, αναλόγως των σκηνών που πρόκειται να εμφανίση, αποτυπώνει εις την ταινίαν της προβολής από την αρνητικήν του «ζουρνάλ». Το αξιοθαύμαστο αυτό μηχάνημα παράγει 144 διαφορετικούς φωτισμούς.

Έπειτα όταν η ταινία εμφανισθή μεταφέρεται εις ένα άλλο τμήμα του μονταρίσματος. Εκεί που ξεκαθαρίζονται οι διάφορες σκηνές και ενώνονται.

Συγχρόνως εις άλλο τμήμα γίνεται η εργασία της ετοιμασίας των τίτλων, των διαλόγων και των διαφόρων σχεδίων τα οποία θα στολίσουν την επικαιρότητα.

Η εκτύπωσίς των γίνεται με ειδικό μηχάνημα το οποίον εργάζεται με ηλεκτρισμόν.

Το «ζουρνάλ» έχει μεγάλας όμως δυσκολίας και δεν έχει τας ευκολίας μιας σκηνής ενός κινηματογραφικού έργου. Χρειάζεται μεγάλην προσοχήν, διότι δεν μπορεί να «γυρισθή» πάλιν, όπως η σκηνή ενός έργου.

Πώς φωτογραφίζονται αι διάφοροι σκηναί; Για ν' απαθανατισθή μια σκηνή, χρειάζεται πέντε μέτρα ταινίας. Επίσης ένα μέτρο εξοδεύεται δι' έκαστον στίχον τίτλου ή διαλόγου.

Το μέτρο της κινηματογραφικής ταινίας στοιχίζει εις τους κινηματογραφιστάς 45 -50 δρ. Όσον αφορά δε το μήκος των ελληνικών «ζουρνάλ» αυτά αρχίζουν από 100 μέτρα και φθάνουν εις τα 2,500. Οι κ.κ. Χεπ και Μεγαλοοικονόμου από 10ετίας ασχολούνται με την κινηματογράφησιν επικαιροτήτων. Κατά το τρέχον δε έτος «εγύρισαν» 25 αξιοθαύμαστα «ζουρνάλ».

Μία από τις επικαιρότητές των η επίσκεψις του δολοφονηθέντος βασιλέως της Σερβίας Αλεξάνδρου εις την Κέρκυραν, εις το ηρώον των πεσόντων Σέρβων επληρώθη πανάκριβα εις τας μεγαλουπόλεις της Ευρώπης όπου είχε σταλή να προβληθή.

Εις το αρχείον των επίσης υπάρχουν ένα πλήθος ιστορικών «ζουρνάλ» εξαιρετικού ενδιαφέροντος, όπως η επιθεώρησις του στρατού υπό του αειμνήστου Στρατηλάτου εις τα μεγάλα γυμνάσια του 1915 κ.ά.

Εννοείται ότι η ταχύτης με την οποίαν εργάζονται οι Έλληνες οπερατέρ είναι εκπληκτική. Εις δύο ώρας δύνανται να ετοιμάσουν προς προβολήν ένα «ζουρνάλ»! Συνήθως όμως, γεγονότα της πρωίας, είναι έτοιμα να προβληθούν το απόγευμα εις τα κινηματοθέατρα.

Αλλά για να καταλάβετε πόσον δύσκολη είναι η εργασία των κινηματογραφιστών θα σας αναφέρουμε ένα παράδειγμα:

Η περίφημη ταινία των Ολυμπιακών αγώνων που «εγύρισεν» η Λένα Ρίνφεσταλ είχεν μήκος τετρακοσίων χιλιάδων μέτρων. Κατάλληλα όμως προς προβολήν εκρίθησαν μόνον τα έξη χιλιάδες μέτρα. Όσον διά την ιστορικήν σημασίαν των «ζουρνάλ» αυτή είναι ανυπολόγιστη. Όλα τα κράτη έχουν καταρτίση κινηματογραφικά αρχεία. Ιδιαιτέρως μάλιστα η Γερμανία της οποίας το ιστορικόν αρχείον υπερβαίνει τα 500 χιλιάδες μέτρα ταινίας. Εις αυτό υπάρχουν όλα τα «ζουρνάλ» των πολέμων και των πολιτικών γεγονότων καθώς και τα πιο σημαντικά γεγονότα όπως η πρώτη διάπτησις της Μάγχης υπό του αεροπόρου Μπλεριό κ.ά.

Οι Έλληνες οπερατέρ κάνουν φυσικά ό,τι μπορούν με τα τεχνικά μέσα που διαθέτουν. Είναι πανταχού παρόντες. Ανεβαίνουν εις αεροπλάνα, σε καράβια, σε τραίνα, κυκλοφορούν παντού και μας χαρίζουν την επικαιρότητα εις μίαν σειράν συναρπαστικών σκηνών. Και είναι εξ ίσου τολμηροί και ικανοί όπως και οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί συνάδελφοί των.